16 Mayıs 2010 Pazar

Karasal Alanlar

Karasal Alanların Sınıflandırılması

Karasal bölgeler barındırdıkları bazı karekteristik bitki ve hayvan türleri ile dikkati çeker. Bu şekilde diğer bölgelerden kolayca ayırt edilir. Bunlar bitki açısından zengin FİTOCOĞRAFİK ve hayvan açısından dikkati çeken ve zengin olan ZOOCOĞRAFİK zon-lardır. Bu zonların oluşumunu inceleme görevi de BİYOCOĞRAFYA'ya verilmiştir. Kıtaların günümüzdeki yerleşim ve dağılımı daha 70 milyon yıl önce TERSIYER'de başlamıştır Zoocoğrafik zonlamada esas ölçüt, o bölgede bulunan türlerin en az % 50'sinin endemik olmasıdır. Yerküre barındırdığı bitki ve hayvan varlığı dikkate alınarak birçok biyocoğrafık bölge veya rejyonlara ayrılır.

Holarktik Bölge (=Rejyon)

Holarktik, Büyük Sahra'nın kuzey kısmı da dahil, tüm kuzey yarımkürenin tropik olmayan kısmını kapsar Tersiyerde Kuzey ve Güney Amerika arasında bir kara bağlantısının olmayışına karşın, Kuzey Amerika ile Avrasya arasındaki Bering Boğazının varoluşunu iyi irdelemek gerekir. Bu bölgede söğüt ve kavak (Salicaceae) karekteristik bitki­lerdir. Ayrıca diğer yapraklılardan Huşgiller (Betulaceae) ve Kayıngiller (Fagaceae) çok yaygındır. Yine Ranunculaceae, Brassicaeae, Apicaceae, Primulaceae, Campanulaceae'ye ait bitki türleri de bu bölgeyi karekterize eder. Doğu Asya, tür zenginliği açısından fitocoğraf-yacılar için ilginçtir ve bu rejyonun diğer bölümlerine göre, daha çok dikkati çfker. Sayılan birçok ortak özelliğe karşıtv, zoocoğrafyacılar için Kuzey Amerika'nın, Nearktik ve Avrasyanın Palearktik faunas'ı arasındaki farklar gözardı edilmemelidir. Bu farklar bir yandan bazı alt bölgelerde endemik olan hayvan gruplarında; örneğin çatal boynuzlu keçiler (Antilocaprinae) ve keseli sıçanlar (Geomyidae)da. Nearktik için, diskli hayvanlar (Discoglossidaej, Moschinae ve Saiga antilopları (Saiginae)nda Palearktik rejyon için geçer­lidir. Palearktik rejiyonda onu sınırlayan Oryantal rejiyonun etkisi görülür. Örneğin sarı asma (Oriolus oriolus) ve panter (Panthera tigris) de Nearktiğin, kolibri (Trochilidae), keseli sıçanlar (Didelphidae) ve kemerli hayvanlar (Dasypodidae)da ise Neotropik rejyonun etkisi hakimdir.

Holarktiğin barındırdığı bazı hayvan gruplarına örnek olarak.dev semenderler (Cryptobranchidae), semenderler (Salamandridae), dalgıç kuşları (Gavidae), Alk kuşları (Alkidae), Ürkeklikler (Tetraonidae), ıslıkçı tavşanlar (Octhotonidae), kunduzlar (Castoridae), köstebekler (Microtinae) verilebilir. Tipik tür olarak da kutup tilkisi (Alopex lagopus) ve kutup ayısı (Thalarctos maritimus) sayılabilir.

Paleotropik Bölge

Bitki alemi olarak paleotropik rejyon, Afrika, Hint-Malezya alt bölgesi ile eski dünyanın sadece tropik bölgeleri ve Polenezya Adalarına kadar olan kısımdaki elemanları içerir. Bunlara örnek olarak Cycadaceae, Pandanaceae, Zingiberaceae, Musaceae, Moraceae (Ficus'un 1000'den fazla türü vardır), Dipterocarpaceae, Euphorbiaceae ve palmiye cinsleri verilebilir. Etiyopya ve Oryental zoocoğrafik alt rejyonlarını içeren Paleotropik rejyon (Polinezya Adaları hariç) zoolojik açıdan, Oryental ve Etiyopya rejyonlarının yoğun faunistik etkileşimlerine bağlı olarak, çok sayıda ortak hayvan grubu ile temsil edilir.

Etiyopya rejyonunda, Güney Afrika'nın güney batı ucunu içine alan ve barındırdığı bitki türleri açısından çok zengin ve özel bir yapıda olan bölüm vardır. Buna "CAPENSİS BÖLGESİ" denir. Burada beş büyük bitki familyasına özgü çok çeşitli tür vardır. Örneğin
Proteaceae ve Restionaceae familyalarının türleri ile, 600 Erica türü ve 230 Palergonium türü endemiktir.

Etiyopyanın alt rejyonu olarak kabul edilen Madagaskar Adasında, adaya özgü çok sayıda bitki ve hayvan türü yaşar. Afrika Kıtasının canlı örneklerinin burada bulun­maması çok ilginçtir.

Oryental bölge Hindistan, Güney Çin, Sunda Adaları ve Filipinleri kapsar. İrikafa kaplumbağalar (Platysternidae), kelebek sülünleri (Argusianus), mavi kuşlar (Irenidae), sivri boynuzlular (Tupaiidae), kobald makileri (Tarsiidae) ve gibbonlar (Hylobatidae) örnekleri bu bölgeye özgüdür. Oryental bölgenin doğusunda zoocoğrafy-acılar için ilginç olan ve Avustralya'ya doğru uzanan bir geçit bölgesi yer alır. Buranın faunası, batıdan doğuya doğru azal­mak üzere oryental, doğudan da batıya doğru artan bir şekilde Avustralya-Papua hayvan formlarını içerir. Bu bölge batıda "WAL-LACE HATTI" ile Avustralya elemanlarının en dış yayılış sınırı olarak, doğuda da "LYD-DEKKER HATTI" ile oryental elemanlarının en dış yayılış sınırı ile sınırlanır ve "WAL-LACEA" adını alır

Etiyopya ve Oryentaldeki ortak hayvan gruplarına örnek olarak bıçak balıkları (Notopteridae), bukalemunlar (Chamaeleontidae), gergedan kuşları (Bucerotidae), arap bülbülleri (Pycnonotidae), nektar kuşları (Nectariniidae), deniz kedileri (Ceropithecidae), pullu hayvanlar (Pholidota), sırtlanlar (Hyaenidae), filler (Proboscidae) ve gergedanlar (Rhinocerotidae)ı verebiliriz.

Neotropik Bölge (=Rejyonu) (=Neogea)

Buranın en tipik bitki familyalarına Cactacea, Marantaceae, Bromeliaceae, Melastomaceae, Cannaceae elemanları örnek olarak verilebilir. Zoocoğrafik olarak Neotropik rejyonu, Orta ve Güney Amerika'yı kapsar. Nearktike doğru geniş bir geçit bölgesi olan "SONOREA" burada bulunur. Bu rejyonun tersiyer süresince izo­lasyonu, günümüzdeki yapıyı yansıtan birçok büyük grubun evrimine yol açmıştır. Bunlardan keseli hayvanlar (Marsupialia), kavrar kuyruklu maymunlar (Cebidae), tırnaklı maymunlar (Callithricidae) ve kobaylar (Cebidae), bazı Notungulata ve Litopterna gibi özel toynaklı grup­ları bu rejyonun tipik hayvanlarıdır. Ancak 2-3 milyon yıl önce, Nearktikle yeni oluşan bir kara bağlantısı ile yırtıcı hayvanlar (Carnivora) ve çift toynaklılar (Artiodactyla) buraya gelerek, yerli faunayla rekabete girmiş ve bunları kısmen ortadan kaldırmışlardır.

Güney Amerika, bilinen birçok kuş türüne sahip olduğu gibi, çok sayıda endemik kuş gruplarını da barındırır. Bunlara nandular (Rheae), kürli su kuşları (Crypturi), güçlü kuşlar (Anhimidae), tepeli tavuklar (Cracidae), göçmen tavuklar (Opistocomidae), serimaslar (Ceriamidae), Güney Amerika hindisi (Psophiidae), tukanlar (Rhamphastidae), tembel kuşlar (Bucconidae), çömlek kuşları (Furnariidae), ziynet kuşları (Cotingidae) ve gaddar kuşlar (Tyranidae) örnektir. Bunlara titrek yılan balıkları (Gymnotoidei), akciğerli balıklar (Lepidosiren), çizgili kertenkeleler (Tejidae), iguana (Iguanidae) ve dev yılan (Boinae)lar eklenebilir.

Avustralya Bölgesi (=Rejyonu) (=Notogea)

Bu rejyona botanikçiler Avustralya, Tasmanya ve Yeni Gine'nin bir bölümünü katarken, zoologlar yukarıdaki bölgelere Yeni Gine'nin tamamı, Yeni Zellanda, Melanezya ve Polinezya Takım Adalarını ekler. Bu bölge tebeşirden beri, diğer bölgelerden izole olduğu için çok zen­gin ve değişik bir flora ve faunaya sahiptir. Örneğin buradaki 10 000 bitki türünün %86'sı endemiktir. Okaliptüs cinsinin 500, akasyanın da 400'den fazla türü ve birçok Casuarina türü burada bulunur. Yine emu, cennet kuşları ve birçok keseli hayvan türü bu gölge için tipiktir. Pasifik adalarından yeni Kaledonya'da kagu (Phinochetus jubatıs) ve Somoa Adasındaki dişli güvercin (Didunculus strigirostris) ve Yeni Zellanda'nın birçok endemik türü bu rejyonda yaşar. Pasifik Okyanusundaki volkanik Hawai Adalarına, hem doğudan hem de batıdan gelen canlılar yerleşmiştir. Buradaki bitkilerin ana formlarını dört bitki grubu oluşturur. Bunlardan paleotropik kökenliler baskındır. Burada birçok endemik bitki türü olup, bunların %94,5'i Angiosperm ve %64,6'ı ise eğrelti türleridir.

Antarktika Bölgesi (=Rejyonu) (=Antarktis)

Antarktika'nın bitki bölümü, Güney Amerika'nın güney ucu ve kısmen de daha önceleri buzullarla kaplı olan Yeni Zellanda'nın bir bölümü ve Subantarktika adalarının çoğunu içerir. Buralarda Nothofagus, Fuchsia, Gunnera cinsi örnekleri ile sert tohumlu bitki cinslerinden Azorella, Donatia, Raoulia ve Hasta'nın örneklerine rastlanır. Zooloji açısından bu rejyon ayrı bir bölge olarak ele alınmaz; çünkü bu gölgede burayı betimliyen hiçbir omurgalı hayvan grubuna rastlanmaz. Bu bölgede izlenen hayvanlar daha çok güneydeki kıtalarda veya güney yarımkürenin belli bazı adalarında, örneğin Güney Amerika, Avustralya veya Yeni Zellanda'da bulunur ve buraya geçici olarak uğrarlar. Bunlardan penguenler (Sphenisci), yarım gagalılar (Chionididae), fırtına dalgıç kuşları (Pelecanoididae) gibi kuş grupları, bu bölge için karakte­ristiktir. Memelilerden foklar (Phocidae), deniz leoparı (Hydrurga), Wedell foku (Leptonychotes) ve at foku (Ommatophoca) gibi örnekler vardır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder